"Vita mutatur non tollitur" |
Pośmiertne wystawy twórców nauki i kultury;
|
Ks. Marian Lewko SDB (1936 - 2002) |
Ks. Marian Lewko SDB - sylwetka
|
"Liczba publikacji ks. Mariana Lewki przekracza sto. Są w nich trzy książki, rozprawy, artykuły, recenzje książek i spektakli, hasła encyklopedyczne. Omawia w nich twórczość dramatyczną autorów skandynawskich, a zwłaszcza jej wątki i podłoże religijne, oraz recepcję skandynawskiego dramatu w Polsce. W tej dziedzinie stał się ks. Lewko wybitnym i cenionym znawcą przynajmniej na skalę europejską. Śledził też i wielokrotnie wnikliwie recenzował spektakle Sceny Plastycznej KUL, założonej i kierowanej przez Leszka Mądzika. Ponadto w swoich artykułach i w dydaktyce zajmował się teatrem i literaturą religijną, dramatem biblijnym, religijną dramaturgią popularną i działalnością scen prowincjonalnych, w tym także sceną salezjańską w Polsce. Publikacje na te tematy znaleźć można w 'Rocznikach Humanistycznych KUL', 'Zeszytach Naukowych KUL', 'Pamiętniku Teatralnym', 'Akcencie', 'Poloniście', 'Notatniku Teatralnym', 'Biuletynie Polonistycznym', 'Studia Scandinavica', 'Le Théâtre en Pologne', 'Seminare', 'Tygodniku Powszechnym', 'Tygodniku Polskim' i w innych pismach. Był współredaktorem jubileuszowej książki '75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa', wydanej w 1974 roku. Należał do zespołu salezjanów pracujących na KUL, z których inicjatywy i pod których redakcją zaczął wychodzić w 1975 roku salezjański periodyk naukowy pod tytułem 'Seminare. Poszukiwania naukowo-pastoralne' (ISSN: 1232-8766). Według pierwotnych zamierzeń, zaakceptowanych przez ks. Augustyna Dziędziela i ks. Feliksa Żołnowskiego, prowincjałów ówczesnych dwóch inspektorii polskich, miało ono być forum publikacji wykładowców salezjańskich seminariów duchownych. Ksiądz Marian Lewko opracował szatę graficzną okładki tego periodyku, a od 1981 roku stał się jego redaktorem naczelnym. Pod jego redakcją wyszło dziewięć woluminów w latach 1975 - 1988. Pismo wychodziło nieregularnie, gdyż cenzura rządów komunistycznych w Polsce nie godziła się na wydawanie rocznika. Trzeba było zabiegać o jej zgodę na każdy wolumen osobno. Redakcję numeru dziesiątego i następnych przejął od 1994 roku zespół salezjanów zatrudnionych w Warszawie na Akademii Teologii Katolickiej (dziś Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego)".
|
Rekapitulując dorobek księdza Lewki: był autorem książki 'Teatr wielkich metafor', poświęconej Scenie Plastycznej KUL Leszka Mądzika, redaktorem 'Dramatów zebranych' Amelii Hertzówny, opracowywał też repertuary scen wileńskich w dwudziestoleciu międzywojennym oraz repertuar teatru lubelskiego. W roku 1975 był w gronie założycieli 'Seminare', salezjańskiego rocznika naukowo-pastoralnego. Pod redakcją ks. Mariana Lewki wyszło dziewięć tomów pisma, przez wiele lat był też jego redaktorem naczelnym. W trakcie swojej drogi naukowej opublikował ponad sto artykułów i studiów naukowych. |
Winieta pisma salezjanów 'Seminare. Poszukiwania naukowe' |
|
|
|
||
Na okładce 'Studiów o Strindbergu' - (projekt- Zofia Kopel-Szulc) August Strindberg - litografia Edwarda Muncha, 1896. [Od Wydawcy:] Teatr Intymny, konteksty chrześcijańskie, semantyka i funkcja rekwizytów w 'Eryku XIV', dwa testamenty literackie - Ibsena 'Gdy powstaniemy z martwych' i Strindberga 'Wielki Gościniec', krytyka młodopolska o Strindbergu, Strindberg na polskiej scenie (oraz dokumentacja przedstawień). |
|
|
|
||
[Od Wydawcy]: O Amelii Hertzównie (1878-1942) niewiele dotąd napisano. Ta utalentowana autorka była doktorem chemii i wybitnym egiptologiem. Jej prace naukowe drukowane były w specjalistycznych zagranicznych czasopismach. Chciała jednak być uznawana jako autorka dramatów i zabiegała o ich wystawienie na scenie. W latach 1905 - 1918 wydała drukiem cztery dramaty: 'Yseult o Białych Dłoniach', 'Zburzenie Tym', 'Fleur-de-Lys', 'Pastorale', 'Wielki król'. Nie zdobyła jednak popularności w okresie Młodej Polski i jest nieznana do dzisiaj. Dorobek sceniczny Hertzówny jest jednak bardzo samodzielny i interesujący. Tworzyła sztuki metafizyczne, głęboko osadzone w Biblii i historii powszechnej. |
|
|
|
Dedykacja autora, ks. Mariana Lewko (na jednej z nadbitek) dla Biblioteki Uniwersyteckiej KUL ('Bibliotece KUL autor'), 1985 |
75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa. Redagowali: ks. Remigiusz Popowski, ks. Stanisław Wilk i ks. Marian Lewko. Towarzystwo Salezjańskie, Łódź - Kraków 1974 |
Publikacje księdza profesora Mariana Lewki - pełna bibliografia |
1. "Eryk XIV" w Teatrze Polskim, "Polonista" (KUL), R XIV (1967), grudzień, s. 1-23. 2. Strindberg och den polska teatern, Meddelanden frĺn Strindbergssällskapet, [Stockholm] 1970 nr 44 s. 2-8. [Współautor: Irena Sławińska]. 3. Nowa premiera na KUL-u, "Tygodnik Powszechny" 1970, nr 19 [rec. spektaklu Sceny Plastycznej KUL pt. Ecce homo]. 4. Ambitne przedstawienie [Kronika akademicka], "Zeszyty Naukowe KUL" R XIII, 1970, z. 3 (51), s. 91-92 [dotyczy spektaklu Ecce homo]. 5. Czas wody żywej. [Kronika akademicka], "Zeszyty Naukowe KUL" R XIV, 1971, z. 2 (54), s. 89-90 [rec. spektaklu Czas wody żywej, na podst. książki R. Brandstaettera Jezus z Nazaretu w wyk. TA KUL, grupa Ubogich, reż. Joachim Lodek]. 6. Teatr wielkich metafor, "Tygodnik Powszechny" 1971, nr 27 [rec. spektaklu Sceny Plastycznej KUL pt. Narodzenia i grupy Ubogich pt. Hiob wg A. Mac Leischa, reż. J. Lodek]. 7. Recepcja teatralna Strindberga w okresie Młodej Polski, "Roczniki Humanistyczne" t. XIX, 1971, z. 4, s. 5-64. 8. Kalendarz wystawień dramatów Augusta Strindberga na scenach polskich za lata 1905-1970, s. 65-71. 9. Strindberg’s Career in the Polish Theatre, "Roczniki Humanistyczne" t. XIX, 1971, z. 4, s. 73-81, [Współautor: I. Sławińska]. 10. Jan Michalik, Twórczość Ibsena w sądach krytyki polskiej 1875-1906, Wrocław 1971 [recenzja], "Pamiętnik Teatralny" R. XXI, 1972, z. 2 (82), s. 253-257. 11. Dziecko Boże jest radosne [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 89 (1972), nr 5, s. 298-299. 12. Salezjańskie misterium "Męki Pańskiej". Przyczynek do dziejów teatrów ochotniczych w Polsce, "Roczniki Humanistyczne" t. XX, 1972, z. 1, s. 119-146 + 2 summary, 8 nlb (ilustracje). 13. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1972, z. 46, s. 50-55 [sprawozdanie]. 14. Opowieść o potrzebie wiary, "Tygodnik Powszechny" 1973, nr 22 [rec. spektaklu TA KUL, grupa Ubogich pt. Kain i Abel, reż. Mieczysław Abramowicz]. 15. Chrystus moim światłem [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 90 (1973), nr 1, s. 19-21. 16. Czyste serce dziecka Bożego [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 90 (1973), nr 1, s. 39-40. 17. Czy wszystko już przygotowane?, "Biblioteka Kaznodziejska" t. 91 (1973), nr 5, s. 285-286. 18. Chrystus objawieniem odwiecznej prawdy [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 91 (1973), nr 6, s. 330-332. 19. Towarzystwo Naukowe KUL, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1973, z. 47, s. 96-99 [o działalności Towarzystwa]. 20. Jezus uczy miłości nieprzyjaciół [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 92 (1974), nr 1, s. 38-39. 21. Ten jest Syn mój umiłowany [kazanie], "Biblioteka Kaznodziejska" t. 93 (1974), nr 6, s. 346-348. 22. Czemu służył teatr zakładowy, w: 75 lat działalności salezjanów w Polsce. Księga pamiątkowa, red. Marian Lewko, Remigiusz Popowski, Stanisław Wilk, Łódź-Kraków 1975, s. 131-139. Resume [prezentacja teatru szkolnego księży salezjanów]. 23. Czas wolny w domach salezjańskich, tamże, s. 140-155. Współautor Antoni Gabrel [dotyczy m.in. urządzania przedstawień]. 24. Wczesna recepcja twórczości dramatycznej Augusta Strindberga w krytyce polskiej, "Roczniki Humanistyczne" t. XXIII (1975), z. 1, s. 157-181. Resume. 25. Rezeption der theatralischen Theorie Strindbergs in Polen, [w]: Strindberg and Modern Theatre, Strindbergssällskapet, Stockholm 1975, s. 151-162 [referat wygłoszony na międzynarodowym sympozjum poświęconym Strindbergowi we wrześniu 1973 r.]. 26. Komentarz biblijny i homiletyczno-liturgiczny do niedzielnych i świątecznych czytań mszalnych. Cykl A [współpraca, tu 6 niesygnowanych tekstów], red. bp Jerzy Stroba, ATK, Warszawa 1975. 27. Wanda Achremowiczowa [nekrolog], "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1976, z. 1, s. 76-78. 28. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1977, z. 4, s. 18-21 [sprawozdanie]. 29. "Seminare" - nowe wydawnictwo salezjańskie [recenzja], "Życie i Myśl" 1977 nr 5, s. 143-145 [opublikowano pod nazwiskiem Jan Malewicki]. 30. Pośrodku życia w śmierci jesteśmy, "Tygodnik Powszechny" 1978, nr 22 [rec. spektaklu TA KUL pt. Wilgoć] 31. Recherches sur le drame et le théâtre a l`Universite Catholique de Lublin, "Roczniki Humanistyczne" t. XXV (1977), z. 1, s. 136-138. 32. Chwalibóg Józef [hasło] w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin 1979, kol. 428-429. 33. Czerwińsk nad Wisłą [hasło] w: EK, kol. 840-841. 34. Ocalić życie, "Tygodnik Powszechny" 1980, nr 20 [rec. spektaklu TA KUL pt. Wędrowne]. 35. Zgruchotana wielkość. Wokół teatru Knuta Hamsuna. "Roczniki Humanistyczne", t. XXIX (1981), z. 5, s. 5-39. 36. Czy stać nas na nową formę teatru?, "Nostra". Biuletyn salezjański, R XXXVII (1982), nr 226, s. 39-41 [dotyczy organizowania przy parafiach salezjańskich teatru dla dorosłych]. 37. Donacjan [święty, hasło] w: EK, t. 4, Lublin 1983, kol. 107. 38. Donat [Donatus Aelius, hasło], tamże, kol. 107-108. 39. Donat z Arezzo [hasło], tamże, kol. 108-109. [Współautor Antoni Bazielich]. 40. Donat z Fiesole [hasło], tamże, kol. 109. 41. Donat z Münstereifel [hasło], tamże, kol. 110. 42. Donatello [hasło], tamże, kol. 110-111. 43. Dore Gustave [hasło], tamże, kol. 120-121. 44. Zgruchotana wielkość. Wokół teatru Knuta Hamsuna, w: Wśród mitów teatralnych Młodej Polski, pr. zbior., red. I. Sławińska, B. Stykowa, Kraków 1983, s. 342-393. Resume. 45. Wpłynąć w szczęśliwą wieczność, "Tygodnik Powszechny" 1984, nr 1 [rec. spektaklu Sceny Plastycznej KUL pt. Brzeg]. 46. Słowo wstępne, w: Misterium Christi. Męka Pańska [słowa F. Harazim, muz. A. Chlondowski], Rumia 1984. 47. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1985, z. 1-2, s. 223-224 [sprawozdanie]. 48. O dramacie i teatrze Strindberga, tamże, s. 75-80 [streszczenie tez pracy doktorskiej]. 49. Skandynawowie w repertuarze krakowskim (1877-1918), "Zeszyty Naukowe UJ". Prace historycznoliterackie DCCXXXVIII (1985), z. 58 [Z dziejów teatru krakowskiego. Materiały z sesji Dwieście lat teatru w Krakowie 1781-1981, red. Jan Michalik]. 50. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej. 1984/1985, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1986, z. 2, s. 201-205 [sprawozdanie]. 51. Od redakcji, "Seminare" 1986. s. 7-8 [wprowadzenie do numeru poświęconego religijnemu wychowaniu młodzieży]. 52. Giannatelli Roberto, Jak studiować katechetykę dzisiaj? tłum. i oprac. Marian Lewko, "Seminare" 1986, s. 215-221 [skrót referatu wygłoszonego w KUL przez rektora Papieskiego Uniwersytetu Salezjańskiego w Rzymie]. 53. Teatr wielkich metafor, "Tygodnik Polski" 1987, nr 13 [rec. spektaklu TA KUL pt. Pętanie]. 54. Niezwykły nawet wśród świętych, "Seminare" 1987-1988, s. 7-9 [prezentacja sylwetki św. Jana Bosko w stulecie śmierci]. 55. Ksiądz Bosko i jego "teatrzyk", tamże, s. 67-78 [o roli teatru w szkołach prowadzonych przez świętego]. 56. Eucharystia w pedagogicznej myśli księdza Bosko, tamże, s. 79-89, współautor Andrzej Świda. 57. Aneks, oprac. Marian Lewko, tamże, s. 225-231. Zawiera: Daty znaczące w życiu księdza Bosko; Ważniejsze daty w historii Towarzystwa Salezjańskiego; Przełożeni wyżsi Towarzystwa Salezjańskiego; Ważniejsze daty w historii salezjanów polskich. 58. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej 1985/86, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1987, z. 1, s. 185-188 [sprawozdanie]. 59. Biblijne konteksty dramaturgii Augusta Strindberga, "Zeszyty Naukowe KUL" R XXXI (1988), nr 4 (124), s. 29-40. 60. Strindberg - O`Neill - Współczesny teatr. Sztokholmskie obrady pod egidą Fundacji Nobla, tamże, s. 55-61 [prezentacja referatów z międzynarodowego sympozjum]. 61. Katolicki Uniwersytet Lubelski. Sekcja Filologii Polskiej 1987/88, "Biuletyn Polonistyczny" IBL PAN 1989, z. 2, s. 183-187 [sprawozdanie]. 62. Giordano Luca [hasło] w: EK, t. 5, Lublin 1989, kol. 1088. 63. Eschatologiczne zamyślenie, "Przegląd Uniwersytecki" 1990, nr 1-2 [rec. spektaklu TA KUL pt. Wrota]. 64. Inne miejsce. Tęsknota za czystym wnętrzem, "Gazeta Festiwalowa", Lublin, 13 kwietnia 1991. Jednodniówka z okazji Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Studenckich. Studencka Wiosna Teatralna - Lublin 1991 [o przedstawieniach jednoaktówek Pintera w wyk. Teatru 38 z Krakowa]. 65. O semantyce i funkcji rekwizytów w dramatach Augusta Strindberga, "Akcent" 1991, nr 1 (43), s. 170-177. 66. Biblioteka teatralna Jana Okońskiego. Wartość repertuaru i jego miejsce w życiu kulturalnym prowincji. (Parę uwag na marginesie rozproszonego zbioru), w: Dramat i teatr romantyczny, red. nauk. D. Ratajczak, Wrocław 1992, s. 281-306. 67. Layla Alexander, Tajemnice i sekrety Andrzeja Tarkowskiego, tłum. z rosyjskiego i opatrzył biogramem reżysera Marian Lewko, "Akcent" 1992, nr 2-3 (48-49), s. 201-211. 68. Tchnienie życia i śmierci, "Tygodnik Powszechny" 1993, nr 17 [rec. spektaklu TA KUL pt. Tchnienie]. 69. Le souffle [Chronique], "Le Théâtre en Pologne" 1993, nr 2, s. 48. 70. The Breath [Reports], tamże, s. 52-53, wersja angielska tekstu. 71. Arnold Szyfman i jego teatr [rec. książki E. Krasiński, Teatr Polski Arnolda Szyfmana 1919-1939, Warszawa 1991], "Akcent" 1993, nr 1-2 (51-52), s. 255-259. 72. O teatrze i dramacie emigracyjnym, "Akcent" 1993, nr 3 (53), s. 227-235 [sprawozdanie z sympozjum zorganizowanego w Poznaniu]. 73. Semantic Analysis of the Role of Stage Properties in the first act of Eric XIV, "Studia Scandinavistica" 14 (1993), s. 111-122. 74. Chrześcijańskie konteksty dramaturgii Augusta Strindberga, "Roczniki Humanistyczne" t. XLII, z. 1, s. 85-121. 75. Guercino [hasło] w: EK, Lublin 1993, t. 6, kol. 379-380. 76. Harazim Franciszek [hasło], tamże, kol. 547-548. 77. Jeszcze nie monografia... [rec. książki Teatr bezsłownej prawdy, red. W. Chudy, Lublin 1990], "Zeszyty Naukowe KUL" R XXXV (1992), nr 1-2 (137-138), s. 95-108 [druk 1995]. 78. Nowe studium o Ibsenie [rec. książki E. Beyera, Henryk Ibsen, Gdańsk 1993], "Akcent" 1995, nr 3-4 (61-62), s. 214-217. 79. Mrok i światło teatru Leszka Mądzika, "Pokaz". Pismo krytyki artystycznej, 1995 nr 4 (13), [referat wygłoszony na sympozjum z okazji 25 lat Sceny Plastycznej KUL]. 80. Mrok i światło teatru Leszka Mądzika, w: Pogranicza teatru, red. Jacek Lewandowski, Lublin 1996, s. 33-48. 81. Kronika Sceny Plastycznej KUL, oprac. Marian Lewko, tamże, s. 73-82. 82. Teatr wielkich metafor. Szkice o Scenie Plastycznej KUL, Warszawa 1996, s. 123, 14 ilustr. [książka, tu przedruk recenzji opublikowanych wcześniej]. 83. Teatr ludzkiego universum, "Notatnik Teatralny" 1996 nr 11, s. 146-150 [o Scenie Plastycznej KUL]. 84. Scena Plastyczna Leszka Mądzika. Jaka filozofia, jaka sztuka? w: Teatr i antropologia. Materiały z sesji "Antropologia teatru jako wydarzenia na pograniczu kultur", Białystok 20 XI 1993. Biblioteka pamięci i myśli, nr 16. Białystok 1996. 85. Obecność Skandynawów w polskiej kulturze teatralnej w latach 1876-1918, Lublin 1996, s. 848, książka [rec. L. Kuchtówna, Akcent 1998 nr 4 (74)]. 86. Scena Plastyczna KUL w Budapeszcie, "Przegląd Uniwersytecki" 1997, nr 5-6, s. 20. 87. Zbyt wiele pułapek wątpliwości, "Zeszyty Naukowe KUL" R XL (1997), nr 1-2 (157-158), s. 195-203 (rec. książki B. Stykowej: Teatr amatorski w Lublinie i na Lubelszczyźnie w latach 1866-1918, Red. Wydawnictw KUL, Lublin 1997]. 88. Wileńskie inscenizacje dramatów Jerzego Szaniawskiego, w: Wilno teatralne, red. Mirosława Kozłowska, Warszawa 1998, s. 238-256. 89. Z dziejów teatru w Lublinie, "Akcent" 1998 nr 4 (74), s. 124-127, (rec. książki S. Kruka, Teatr Miejski w Lublinie 1919-1939, Lublin 1997). 90. Norwesko-polskie dni literatury w Oslo, "Akcent" 1998 nr 4 (74), s. 169-170. 91. Le drame scandinave au théâtre polonais premiere moitié du siecle, "Le Théâtre en Pologne 1999" nr 1, s. 6-9. 92. Scandinavian Plays in Polish Theatres First Half of the 20th Century, tamże, s. 9-11 93. Studia o Strindbergu, Lublin 1999, s. 352, 20 il., sum. [książka]. 94. Kamila Janicka, Łódzki okres działalności teatralnej Mariana Gawalewicza (1903-1906), oprac. M. Lewko, Lublin 2000, RW KUL ss. 227 [seria Katedry Dramatu i Teatru]. 95. Świat wewnętrzny bohaterów chłopskich w dramaturgii Wiesława Myśliwskiego, w: O twórczości Wiesława Myśliwskiego (w 70. rocznicę urodzin pisarza), Kielce 2001, s. 83-103. 96. Instytut Filologii polskiej KUL. Katedra Dramatu i Teatru (skład osobowy, działalność merytoryczna pracowników, krótka historia działalności katedry, stan obecny realizowanego programu, informacje o posiadanej dokumentacji teatralnej), "Rzeczy Teatralne" 2001, nr 7-8, s. 9-17. 97. Teatrologia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tradycja i dzień dzisiejszy, w: Teatrologia polska u schyłku XX w., red. J. Michalik, A. Marszałek, Kraków 2001, s. 27-30. 98. Dramat obcy w Polsce 1756-1965. Premiery. Druki. Egzemplarze. Informator* A-K, pr. zesp. pod kierunkiem Jana Michalina, Kraków 2001. [Współpraca redakcyjna odnotowana we wstępie do tomu]. 99. Spektakle Strindbergowskie w Szczecinie, w: Szczecin teatralny, pod red. M. Kozłowskiej, Szczecin 2002. 100. Teatr wileński międzywojnia wobec dramaturgii amerykańskiej, w: Wilno i świat. Dzieje środowiska intelektualnego, IV Międzynarodowa Konferencja, Białystok 13-16 września 2000 r. [Druk] Białystok 2003. 101. Amelia Hertzówna: Dramaty zebrane. Wstęp i opracowanie, ks. Marian Lewko, Uzupełnił i do druku przygotował: Wojciech Kaczmarek. Katedra Dramatu i Teatru KUL, Wydawnictwo KUL, Lublin 2003. 102. Dramat obcy w Polsce w XIX i XX wieku. Materiały z międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez Katedrę Dramatu i Teatru w Kazimierzu nad Wisłą 24-25 września 2001, pod red. Mariana Lewki, Wojciecha Kaczmarka i Joanny Michalczuk, książka złożona do druku (2003) w Wydawnictwie KUL [druk: Lublin 2004]. |
[za:] Wojciech Kaczmarek, 'Ksiądz profesor Marian Lewko - teatrolog i wychowawca', 'Seminare' 19, 2003, s. 22-26 |
Opracowanie i redakcja: Jan Krzysztof Wasilewski |
Ostatnia aktualizacja: 25.09.2008, godz. 03:59 - Artur Podsiadły